Av sandinum niðan í Fløtugerði

Søgu­brot 4 - Petur Simonsen skrivar.

Tað er heilt vist, at tað var ein avbjóðing at finna eitt hóskandi stað at leggja ein fótbólts­vøll í Fugla­firði. Tað frætta vit nærri um niðanfyri.
Men hinvegin kunnu vit siga, at vøllurin í Fløtu­gerði liggur so avbera væl. – Hann er mitt í bygdini, tætt við skúlan og er eitt sjálv­sagt spæli­pláss hjá børnum og ungum uttan­fyri vanligu venjingar­tíðirnar. Harafturat er tað veður­gott við vøllin, og áskoðararnir hava av náttúru­givnum orsøkum framúr út­sýni yvir vøllin.

Fara vit 100 ár ella meira aftur í tíðina, ja, so var ongin fótbólts­vøllur í Fugla­firði, men spælt varð á Sandinum. Og tá eiðis­menn á heysti í 1939 skriva bræv til feløgini um Eysturoyar­kappiningina 1939-40, verður til endans sagt: “Kampin í Fugla­firði hava vit einki ímóti at flyta vegna streym­forhold, um tað er neyðugt.” (sí Søgu­brot 1). – Iva­leyst hugsa eiðis­menn meir um flóð og fjøru á Fugla­firði enn um útróðrar­líkindi í Djúpunum. Tí var flóð, ja, so var sandurin í ikki nóg stórur til at spæla ein fótbólts­dyst!

Sigurð Petersen hevur tikið myndina í 1932. Myndin vísir, at sandurin er rættiliga stórur.

Úr fundar­frásøgnini 31. august 1955

Í Søgu­broti 2 varð nevnt, at Fugla­fjarðar kommuna í 1941 og 42 játtar Ítróttar­felag Fugla­fjarðar “studning til leik­vøll”.

Í fundar­frásøgnini 31. august 1955 hevur for­maðurin, Herluf Berthelsen, rættiliga neyva frá­greiðing um hvussu vøllurin í Fløtu­gerði gjørdist veruleiki. Niðan­fyri taka vit nøkur brot burtur úr hesi frá­greiðingini.

Herluf skrivar: “Sum monnum kunnugt, hava fugl­firðingar leikað fótbólt á Sandinum síðani aldar­skiftið. Tá var Sandurin stórur og slættur og góður at leika á.
Av og á vóru røddir frammi um at fáa ein leik­vøll á turrum lendi, tí bert kundi verða leikað, tá ið fjøra var í sjónum, og var flóðin til bága fyri mangan dyst.
Í 20’unum varð talað um at gera leik­vøll undir Ryggi á Kambs­dali. Fyrst í 30’unum varð sett á at grava á Bjarna­fløtum, og mið­skeiðis í 30’unum varð sett á at grava á Oyruni vestur í Dal. Men onki av hesum arbeiðum kom longur enn til eina byrjan – og varð so steðgað.”

Mynd 2 vísir hvar talan hevur verið um at gera leik­vøll.
1 Sandurin;
2 Undir Ryggi á Kambs­dali;
3 Bjarna­fløta;
4 Oyruni Vestur í Dal;
6 Fløtu­gerði.
Økið inn frá Kaiin (5), sum varð vígd í 1949, var neyvan ætlað til fót­bólt og hond­bólt, men bleiv brúkt til hetta í knapt 10 ár.

Á mynd 2 síggja vit støðini í Fugla­firði/­Kambs­dali, sum sambært fundar­bókini hava verið uppá tal til at gera leik­vøll.
Sandurin mann hava verið brúktur sum fótbólts­vøllur – meir og minni – til í 40’num. Tá minkaði sandurin rættiliga nógv, tí tikið varð av honum til m.a. at stoypa við.

Nýggj kai varð bygd í seinnu helvt av 40’unum, og hon varð vígd í 1949, tá Smiril (II) sum fyrsta skip legði at bryggju. Smiril hevði tá eisini rutu­sigling til m.a. Fugla­fjarðar.
Økið, sum lá inn frá sjálvari kaiini og niðan móti bakkanum og vegnum, var neyvan ætlað til vøll, men umstøðurnar gjørdu tað neyðugt og møguligt at brúka tað til hond­bólt og fót­bólt, tá silda­tunnur, reið­skapur og annað, sum hevði við fiski­vinnu at gera, ikki tók alt plássið.
Fugl­firðingar hava tí helst leikt fót­bólt og hond­bólt á kaiini frá seinast í 40’unum til vøllurin í Fløtu­gerði varð tikin í brúk í november 1956.

Smádreingir spæla fótbólts­dyst á kaiini í 50-unum.

Kvinnurnar spæla hond­bólt á kaiini. Helst á Varma­keldu.

Fugl­firðingar – í stríputum blusum – spæla fót­bólt á kaiini. Helst er tað móti manning av skipinum, sum liggur við bryggju – einum stórum russiskum móður­skipi.

Hvussu ítøkiligar ætlanirnar hava verið at gera vøll úti á Kambs­dali, á Bjarna­fløtu og Vesturi í Dal er eitt sindur ó­greitt. Veit ikki annað um tað, enn tað sum stendur í fundar­bókini. Har stendur: “Men onki av hesum arbeiðum kom longur enn til eina byrjan – og varð so steðgað.”
Tó er ein rokning til frá Innandals­haganum til “Fugla­fjarðar bólt­felag”. Teksturin er: An Leiga fyri 1939 á 10 kr. Hans Toftegaard váttar, at rokningin er “betalt”.
Og niðan­fyri er “Afskrift” av leigu­avtalu millum eigarar í Innandals haga og umboð fyri Fugla­fjarðar bólt­felag um eitt øki á 104 x 52 metrar. Helst er hetta í 1939.

Leigu­avtala millum eigarar í Innandals haga og Fugla­fjarðar bólt­felag.

Vit lata orðið aftur til Herluf Bertelsen (fundar­frásøgnin 31. august 1955):
“Tá er tað, at menn fara at tala um at fáa gjørt leik­vøll í Fløtu­gerði.
Tann 15. november 1940 verður fyrsti jarðar­teigurin keyptur í Fløtu­gerði, og fyri­reikar Fugla­fjarðar ungdóms­felag eitt ár fram­eftir keyp av lendi í smáum.
Farið varð undir at arbeiða, men smátt gekk. Peningurin var eingin.
Í 1942 verður nivellement gjørt av leik­vølli av stødd 45 x 95 m og kort fingið til vega.
Nú sást, at tað, ið arbeitt var, lá ov lágt.
Í 1943 verður ein Leikvallar­nevnd sett. Hon skal hava byggingina av vøllinum undir hond.
... Í 1946 vórðu mátini á vøllinum vaksin til 55 x 105 m.
... (1949) Tað hall, sum ætlað var, at vøllurin skuldi hava, varð nú burtur­tikið á kortinum, og varð so arbeiðið sett í verk.”

Í hesum brotinum av fundar­frágreiðinigini, síggja vit, at ítøkiliga arbeiðið at gera vøll í Fløtu­gerði byrjar í november 1940, tá fyrsti jarðar­teigurin verður keyptur.

Vit kunnu eisini festa okkum við, at “Fugla­fjarðar ungdóms­felag” verður nevnt í frá­greiðingini. – Tey, sum vita meira um hetta felagið at siga, eru hjarta­liga væl­komin at lata frætta frá sær!

Í Søgu­brotið 1 stendur: “... at fyrsti dysturin á ný­gjørda vøllinum á Mølini var í 1916, og at hann var móti fugl­firðingum. – Har verður eisini sagt, at vøllurin var í minna lagi, so avtalað varð, at leikast skuldi við níggju monnum á hvørjum liði.“
So hetta, við at hava vallir, sum eru minni enn tað, vit kenna í dag, hevur neyvan verið óvanligt tá. Tí eisini vøllurin í Fløtu­gerði skuldi eftir upprunaligu ætlanini verða 45 x 95 m.
Bæði lendið, kostnaður og “vánalig” amboð hava helst gjørt sítt til, at minsta­mátið sambært fótbólts­lógunum fyri ein fótbólts­vøll, sum tá var 90 x 45 m, var nøktandi.

Ismar Joensen hevur tikið myndina í 1959. Tað er týðuligt, at vøllurin í Fløtu­gerði ikki er breiður.

Men tá vøllurin varð tikin í brúk í 1956 vóru 10 metrar lagdir aftrat longd og breidd, tvs at nú var hann 105 x 55 m. Og hesi mátini hevði vøllurin til 1979. Tá varð sjálvur leik­vøllurin breiðkaður umleið 10 metrar og longdur eitt vet.

Tað gingu so­statt júst 16 ár, frá tí fyrsti teigurin varð keyptur (november 1940), til vøllurin varð vígdur (november 1956).
Til endans í fundar­frágreiðingin 31. august 1955 verður drigið saman­um byggingina. Har stendur: “... leik­vøllurin kostar higar til dags kr. 154.000 kr.
Peningurin er fingin soleiðis: Fugla­fjarðar kommuna hevur veitt kr. 80.500, Føroya løg­ting kr. 23.000 og fugl­firðingar á ymsan hátt kr. 35.400.” (tils. kr. 138.900).
Har­umframt er til­søgn frá “danska undirvísingar­málaráðnum á kr. 24.500 undir ymsum treytum”.

Í fundar­frágreiðing tann 19. februar 1956 stendur:
“Rokn­skapurin fyri leikvallar­byggingina frá 1943 til árslok 1955 varð fram­lagdur og er hesin:”
• Undir­lendi kr. 13.133,03
• Arbeiðs­løn - 116.729,38
• Spreingi­evni - 3.854,00
• Tilfar og amboð - 29.154,13
• Aðrar út­reiðslur - 3.951,23
Til­samans kr. 166.821,77

Og í fundar­frágreiðing tann 21. oktober 1956 stendur: “Til við­gerðar var vígslan av leik­vøllinum. Samtykt varð at víga vøllin sunnudagin tann 11. november og bjóða fótbólts­spælarum av Eiði og honbólts­gentum úr Klaksvík at leika. Annars varð mangt og hvat um­talað við­víkjandi vígsluni og gestum og veitsluna.”
Og vígslan av vøllinum varð sum ætlað 11. november 1956, og við gestandi liðum av Eiði og úr Klaksvík.

Skrú­gonga í sambandi við vígsluna av vøllinum í Fløtugerði 11. november 1956.
Fugl­firðingar – kvinnur og menn, eiðis­menn og klaksvíks­kvinnur.
Vakra grót­laðingin er sera sjónlig á myndini.

Fót­bólturin var nú farin av Sandinum, um­vegis kaiina, niðan í Fløtu­gerði! Somuleiðis hond­bólturin!

Frá vígsluni av vøllinum 11. november 1956. Hvør er maðurin, sum stendur mitt fyri?

Helst er hetta nakað áðrenn vøllurin varð vígdur og endaliga tikin í nýtslu.
Stórt skip liggur við bryggja – kann tað hava nakað við dystin at gera?

Í hesum søgu­brotinum eru vit ikki komin inn á, hvussu tað hevur sæð út fíggjarliga hvørt árið – um studning frá myndug­leikum; um pengar, sum komu inn við serligum á­tøkum í bygdini; um inn­savningar millum limir og bygda­fólkið. Heldur ikki verður greitt neyvt frá um byggingina og frá tí byggi­tekniska. – Kanska verður annað høvi at koma nærri inn á hetta.

Men samanum­tikið kunnu vit siga, at vøllurin í Fløtu­gerði hevur verið ein sera fram­søkin og kostnaðar­mikil byggi­verkætlan, sum bygdin og bygda­fólkið sum heild stóðu saman um, og har sera dugnaligar eld­sálir skipaðu fyri og áhaldandi gingu undan.

Vøllurin stendur í dag sum eitt hug­takandi bygnings­verk mitt í bygdini – ein varði, sum minnir okkum á fram­skygni, vilja, miðvísi og dugna­skap.

Lutherus í Tøðuni (Joensen), var ein av teimum, sum stóðu fyri grót­laðingini.

Herluf Berhelsen, sum var formaður í ítróttar­felagnum øll árini, vøllurin stóð í gerð.
Myndirnar eru frá hátíðar­haldinum flagg­dagin 1980 í sambandi við, at vøllurin varð breiðkaður og um­vældur í 1978-79.